DEPREM DEĞİL, HIRSIZLIK ÖLDÜRDÜ

Asrın feleketi olarak bilinen 6 şubat depreminde  Gaziantep’te yıkılan Ayşe-Mehmet Polat sitesinin  yapımında, bir sürü ihmaller zincirinin  olduğu ortaya çıktı. Gaziantep Barosu Avukatlarından Aykut Başderici,  134 kişinin enkaz altında kalarak hayatını kaybettiği Ayşe-Mehmet Polat sitesinin  bilirkişi raporunu,  soyal medya hesabı x’ten    yayınladı. 23 madde de ihmalller zincirini yayınlayan Başderici ihmalleri şöyle sıraladı: 

“Gaziantep’te 134 kişinin enkaz altında kalarak hayatını kaybettiği ve birçok kişinin yaralandığı Ayşe-Mehmet Polat sitesinin yıkımına sebep olan etkenler bilirkişi raporları doğrultusunda şöyledir;

1) Bazı kolonların ebatları mimari proje ile statik projede farklıdır. Yerinde yapılan incelemede hem mimari hem statik projeden daha küçük ebatlarda kolon yapıldığı saptanmıştır.

2) Zemin inceleme araştırmasında yapının yaklaşık %10-15 eğimli zemin üzerine inşa edildiği, eğimden kaynaklı yapı temellerinin farklı zemin üzerine oturabileceği değerlendirilmiştir. Bu durum zeminde farklı oturmalara neden olup yapının duraylılığını olumsuz yönde etkiler.

3) Açılan araştırma çukurlarında sedimanter kaya birimlerine ve alüvyon (çakıllı killi) birimler ile dolgu malzemesine rastlanılmıştır. Bazı temellerin net olarak ana kaya üzerine oturtulduğu gözlemlense de bazı temellerin dolgu ve alüvyon üzerine oturduğu düşünülmektedir.

4) B-3 nolu Bloğun temelinde yaklaşık 40cm-40cm (kare) ebatlarında içi su dolu bir kuyu tespit edilmiş olup, ne amaçla kullanıldığı ve derinliği hakkında bilgi elde edilememiştir. Her hâlükârda temel altında kuyu vb. bulunması temel sistemine zarar vereceği iddia edilmiştir.

5) Beton agregalarında yapılan gözlemsel inceleme sonucu; beton agregalarının dere malzemesinden oluştuğu tespit edilmiştir.

6) Şehitkamil Belediyesi'nin yazısında, kot alınacak nokta kaldırım üstü olarak tanımlanmaktadır. %10-15 eğimli bir arazi üzerine inşaat izni verilen bu siteye ait bina kotunun detaylı bir zemin etüdü çalışması gerekirken, bu yönde hazırlanmış herhangi bir rapora rastlanmamıştır.

7) Alandan elde edilen zemin örnekleri üzerinde yapılan deneylerde site altındaki zeminin kendi içinde homojenlik gösteren yekpare bir bütün olmadığını göstermiştir.

8) Jeofizik deneyleri sonucunda ulaşılan 550 m/s, 544 m/s, ve 578 m/s değerleri, site altındaki zemini "ZC / Çok sıkı kum, çakıl ve sert kil tabakaları veya ayrışmış, çok çatlaklı zayıf kayalar" olarak tanımlamıştır.

9) Yıkılmayan A1 ve B2 bloklarında dış akslardaki kolonlar arasındaki temiz açıklığın projeye bakıldığında 5.6 metre iken bu temiz açıklık 7.03 metre olarak ölçülmüştür. Ayrıca yapılan ölçümlerde kolonların ölçülerinde de proje ile tutarsızlıklar olduğu gözlemlenmiştir.

10) Ruhsat kaydı, onaylı mimari projeler ve betonarme uygulama projesi arasında ciddi farklılıklar tespit edilmiştir. Bu farklılıklar aslında projelerde ve ruhsat kaydında tutarsızlıklar olduğunun bir göstergesidir.

11) Enkazlarda yapılan gözlemlerde az sayıda kolon ve kiriş elemanlardaki boyuna donatıların nervürlü olarak kullanıldığı, ancak genel anlamda, yapıların nervürsüz donatılar kullanılarak inşa edildiği belirlenmiştir.

12) Betonarme projesi incelendiğinde,etriye uçlarında kanca yapılması gerektiği, ancak enkazdaki incelemelerde yıkılan tüm bloklarda etriyelerin uçlarının betonarme uygulama projesi çizim paftaları,1975 hükümlerine aykırı olarak 90° gönyeli olarak imal edildiği görülmüştür.

13) Tüm yıkılan bloklarda kolon ve kirişlerde hem ABYYHY 1975’e hem de onaylı betonarme uygulama projesine aykırı bir şekilde gerekli sarılma bölgelerinin oluşturulmadığı, pas paylarının yetersiz olduğu, yer yer donatıların korozyona maruz kaldığı gözlemlenmiştir.

14)Gözlemlerde elde edilen önemli bilgi, yıkılan tüm bloklarda beton kalitesinin çok kötü olduğudur. Yapının ruhsat alındığı yıl yürürlükte olan TS 500 Betonarme Yapılar (1984) yönetmeliğine aykırı bir şekilde kullanılan agreganın granülometrisinin düzgün olmadığı belirlenmiştir.

15) Karot alınırken birçok numune kırılmıştır. Bu da betonun kalitesiz ve dayanımının düşük olduğunun başka bir göstergesi olduğuna kanaat getirilmiştir.

16)Sömeller zeminden çıkarılıp en, boy ve yükseklik ölçümleri yapılmıştır. Betonarme uygulama projesinde tüm tekil temeller 80 cm yüksekliğindeyken, yerinde yapılan ölçümlerde tüm bloklarda temel yükseklikleri projeye aykırı bir şekilde 50 cm ile 100 cm aralığında değişmektedir.

17) Yerinde yapılan ölçümler ve gözlemlerde sadece tekil temellerin olduğu bölümlerde kazı yapıldığı, grobeton dökülmeden ve herhangi bir kalıp kurulmadan mevcut zemin tabakasının temel betonu dökümü sırasında kalıp olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır.

18) Hesap raporunda kontrol edilmesi gereken bilgilerin ilgili idareler ve meslek odaları tarafından proje onay aşamasından önce gerekli ciddiyetle ve özenle incelenmediği anlaşılmaktadır.

19) Betonarme uygulama projesi incelendiğinde; iyi bir çerçeve sistem oluşturulamadığı, kolonlara göre nispeten kalın kirişlerin olduğu gözlemlenmiştir.

20) Yıkılan blokların önceki fotoğrafları incelendiğinde B1, B3 ve A3 bloklarda 1. Bodrum katta bölme duvar kullanılmadığı, bu katta TBDY 2018’e göre zayıf kat düzensizliği olma ihtimalinin kuvvetli olduğu düşünülmektedir.

21) Statik projede bloklar arasındaki dilatasyon derzinin ne kadar alınacağı ile ilgili herhangi bir bilgi verilmemiştir. Uygulamada da yeterli miktarda dilatasyon bırakılmadığı için yıkılmayan blokların da yıkılan bloklar ile çarpışarak ağır hasarlar aldığı gözlemlenmiştir.

22) Yıkılan binalarda inşaat tamamlandıktan sonra herhangi bir kolon veya taşıyıcı sistem elemanlarının kesilme durumuna rastlanmamıştır.

23) Yapı ruhsatının elektrik, mekanik tesisat, mimari ve statik projeler tamamlandıktan sonra verildiği ancak zemin etüdünün yapıldığına dair herhangi bir evrak kaydı bulunamamıştır.”